در بسیاری از تأسیسات صنعتی، بیمارستان‌ها، مزارع، ویلاها، هتل‌ها و کارخانه‌ها، دیزل ژنراتور پرکینز به‌عنوان منبع اصلی یا پشتیبان تأمین برق شناخته میشود. این ژنراتورها به دلیل کیفیت ساخت بالا، دوام فوق‌العاده و راندمان انرژی عالی، در ایران نیز بسیار محبوب هستند. با این حال، مانند تمام موتورهای دیزلی، پرکینز هم نیازمند رسیدگی دقیق، سرویس منظم و مخصوصاً هواگیری صحیح بعد از عملیات‌هایی مانند تعویض فیلتر، تعمیرات و یا پر شدن مخزن از وضعیت خالی است. هواگیری دیزل ژنراتور پرکینز یک اقدام فنی و حساس است که اگر با دقت و به‌درستی انجام نشود، می‌تواند منجر به روشن نشدن موتور، استهلاک زودرس پمپ گازوئیل، و آسیب به انژکتورها شود. این فرآیند اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما نیاز به شناخت دقیق ساختار سیستم سوخت‌رسانی، آشنایی با قطعات و اجرای گام‌به‌گام با رعایت اصول ایمنی دارد. در این مقاله، با توضیح دقیق مراحل هواگیری، ابزار مورد نیاز، نشانه‌های رایج وجود هوا در سیستم، اشتباهات رایج و توصیه‌های تخصصی، تلاش می‌کنیم شما را به تسلط کامل در این موضوع مهم برسانیم. با راد دیزل همراه باشید.
چرا دیزل ژنراتور پرکینز به هواگیری نیاز دارد؟ درک اهمیت این فرآیند در حفظ عملکرد دستگاه
در ژنراتورهای دیزلی مانند دیزل ژنراتور پرکینز، سیستم سوخت‌رسانی باید کاملاً تحت فشار و بدون حباب هوا باشد تا موتور به‌درستی کار کند. حضور حتی مقدار کمی هوا در خطوط سوخت، می‌تواند باعث اختلال جدی در عملکرد پمپ و انژکتورها شود. این موضوع به‌ویژه پس از تعویض فیلتر، خالی شدن مخزن یا شل شدن اتصالات اهمیت پیدا میکند.
از دلایل اصلی نیاز به هواگیری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورود هوا در اثر تعویض فیلتر سوخت یا باز شدن مسیر سوخت
- پر شدن مخزن گازوئیل پس از تخلیه کامل
- نشتی جزئی در اتصالات شیلنگ سوخت یا اورینگ‌ها
- تمیزکاری یا شست‌وشوی نادرست پمپ و فیلتر
- رسوبات ته‌نشین در سیستم سوخت که مانع عبور روان گازوئیل شده‌اند
در همه این موارد، هوا به‌جای سوخت در محفظه پمپ یا انژکتورها قرار می‌گیرد و تزریق یکنواخت سوخت به محفظه احتراق مختل میشود. نتیجه: موتور روشن نمی‌شود یا به‌صورت ناپایدار کار میکند.
مطالب بیشتر: واتر پمپ دیزل ژنراتور
چگونه بفهمیم که دیزل ژنراتور پرکینز نیاز به هواگیری دارد؟ بررسی علائم هشداردهنده
تشخیص وجود هوا در سیستم سوخت‌رسانی می‌تواند از طریق برخی نشانه‌های ظاهری و عملکردی انجام شود.
در صورت مشاهده هر یک از این موارد، احتمال بالایی وجود دارد که باید اقدام به هواگیری نمایید:
- استارت خوردن ولی روشن نشدن موتور
- روشن شدن لحظه‌ای و سپس خاموش شدن موتور
- خروج دود سفید در هنگام استارت
- کاهش قدرت موتور و ناپایداری دور آرام
- صدای غیرعادی موتور و لرزش‌های نامعمول
- بالا نرفتن فشار سوخت در گیج یا شیر بازبینی
این علائم به‌وضوح نشان می‌دهد که هوا در مسیر سوخت جای گرفته و عملیات احتراق به‌درستی انجام نمی‌شود.
مراحل دقیق و اصولی هواگیری دیزل ژنراتور پرکینز
در این بخش، فرآیند هواگیری دیزل ژنراتور پرکینز را به‌صورت گام‌به‌گام و با توضیح کامل شرح می‌دهیم. این مراحل برای مدل‌های رایج مانند پرکینز 1103، 1104 و 4006 و سایر مدل‌های مشابه کاربرد دارند.
آماده‌سازی محیط و ایمن‌سازی تجهیزات
پیش از هر اقدامی، ژنراتور را خاموش کرده و سیستم تغذیه برق را قطع کنید. مطمئن شوید که دستگاه خنک شده و در معرض شعله یا جرقه نیست.
ابزارهای زیر را آماده داشته باشید:
- آچار مناسب برای باز کردن پیچ‌های هواگیری
- دستکش ضدسوخت
- پارچه تمیز برای جذب گازوئیل نشت‌شده
- پمپ دستی پرایمر (در صورت نیاز)
بررسی و پر کردن مخزن سوخت
مخزن گازوئیل را کاملاً پر کنید تا از ورود مجدد هوا به خطوط سوخت جلوگیری شود. اگر سیستم دارای شیر تهویه است، آن را باز کنید تا فشار وارد نشود.
استفاده از پمپ پرایمر برای هدایت سوخت
اکثر ژنراتورهای پرکینز دارای پمپ دستی روی فیلتر اولیه یا ثانویه هستند. این پمپ برای پر کردن فیلتر و خالی کردن هوا کاربرد دارد. با دست، پمپ را به‌طور یکنواخت فشار دهید تا سوخت در مدار گردش پیدا کند. این عمل را حداقل ۵۰ بار انجام دهید.
باز کردن پیچ هواگیری روی فیلترها و بستن پس از خروج هوا
معمولاً فیلتر سوخت اولیه یا ثانویه دارای پیچ هواگیری در بالای خود هستند. پیچ را با آچار باز کرده و منتظر بمانید تا هوای همراه با حباب خارج شود. وقتی فقط گازوئیل صاف و بدون حباب خارج شد، پیچ را محکم ببندید.
هواگیری انژکتورها (در صورت لزوم)
اگر بعد از اجرای مراحل فوق، ژنراتور هنوز روشن نمی‌شود، به احتمال زیاد هوا در مسیر انژکتورها باقی مانده است.
در این صورت:
- مهرههای اتصال انژکتورها را یکی‌یکی باز کنید
- موتور را به‌صورت دستی استارت بزنید تا سوخت از محل اتصال خارج شود
- پس از خروج کامل هوا، مهره‌ها را مجدداً ببندید
این مرحله ممکن است نیاز به تکرار برای هر انژکتور داشته باشد.
استارت موتور و بررسی نهایی عملکرد
اکنون موتور را روشن کرده و عملکرد آن را به‌دقت بررسی کنید. در صورت نداشتن لرزش، صدای طبیعی، عدم خروج دود سفید و روشن ماندن پایدار، هواگیری با موفقیت انجام شده است. اگر همچنان اختلالی وجود داشت، مراحل را از نو بررسی کنید.
نکاتی کاربردی و حرفه‌ای برای هواگیری بهتر دیزل ژنراتور پرکینز
- همیشه قبل از تعویض فیلتر، مخزن را پر کنید
- پس از باز و بسته کردن هر مسیر، حتماً بررسی نشتی انجام دهید
- برای جلوگیری از ورود هوا، اتصالات سوخت را با گشتاور استاندارد سفت کنید
- فیلترها را با برند اصلی پرکینز جایگزین نمایید
- از گازوئیل بدون آلودگی و رطوبت استفاده کنید
- برای مدل‌های خاص، دفترچه فنی را دقیق مطالعه نمایید
اشتباهات رایج در فرآیند هواگیری که باید از آن‌ها اجتناب شود
- باز گذاشتن پیچ هواگیری هنگام استارت
- هواگیری بدون بررسی فیلترهای سوخت
- استفاده از ابزار نامناسب که باعث له‌شدن پیچ‌ها میشود
- استارتزدن طولانی‌مدت در شرایطی که هواگیری کامل نشده
- محکم نکردن مهرههای انژکتور بعد از خروج هوا
سخن پایانی
در دنیای تجهیزات دیزلی، یک اشتباه کوچک می‌تواند منجر به هزینه‌ای بزرگ شود. هواگیری دیزل ژنراتور پرکینز اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما اساس عملکرد درست و بدون نقص این تجهیزات است. ژنراتور پرکینز، به‌عنوان یک برند معتبر، طراحی دقیقی دارد که در صورت رعایت نکات فنی، سال‌ها بدون دردسر کار خواهد کرد. اما در صورتی که هوا در سیستم باقی بماند، نه‌تنها به روشن نشدن موتور منجر میشود، بلکه در بلندمدت به انژکتورها، پمپ و موتور آسیب می‌زند. پیشنهاد میشود در صورت نداشتن تجربه کافی، هواگیری را به متخصص بسپارید یا حداقل مراحل فوق را با دقت مطالعه کرده و قدم‌به‌قدم انجام دهید. همچنین سرویس منظم، استفاده از سوخت باکیفیت و بررسی‌های دوره‌ای، می‌تواند نیاز به هواگیری مکرر را به حداقل برساند.
سوالات متداول
- آیا هر بار تعویض فیلتر سوخت نیاز به هواگیری دارد؟
بله، چون سیستم باز میشود و هوا وارد مسیر سوخت میگردد. - اگر بعد از هواگیری، ژنراتور روشن نشود چه کنیم؟
ممکن است هوا در مسیر انژکتورها باقی مانده باشد. مهرههای انژکتور را باز کرده و مجدداً هواگیری را انجام دهید. - آیا هواگیری اشتباه باعث آسیب به موتور میشود؟
بله، استارتزدن مکرر در حالی که هوا در سیستم باقی مانده، به پمپ و انژکتورها فشار بیشازحد وارد میکند. - برای هواگیری فقط باید از پمپ دستی استفاده کرد؟
خیر، اگر پمپ دستی در سیستم نیست، میتوان از استارت موتور برای خروج هوا استفاده کرد، البته با دقت و زمانبندی مناسب. - چه مدت طول میکشد تا هواگیری کامل انجام شود؟
معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه بسته به مدل ژنراتور و میزان هوا در سیستم متغیر است.